Bilgisayar Virüsleri ve Çeşitleri Nelerdir? Bilgisayar Virüsleri Nasıl Temizlenir?
Günümüzde neredeyse bütün işlerimizi internet üzerinden yapmamız mümkün. Bu da dolandırıcıların yeni dolandırıcılık yöntemleri keşfetmelerini ve kötü amaçlı yazılım (malware) geliştirmesini sağlamıştır. Biz de bu yazımızda pc virüs temizleme ve virüs çeşitlerinden bahsedeceğiz.
PC Virüsleri ve Çeşitleri Nelerdir?
Bilgisayar korsanları gerek kullanıcıların kart bilgilerini ele geçirmek için, gerekse de verilerini ele geçirmek için çeşitli yazılımlar geliştirebiliyor. Bu nedenle bilgisayarı virüsten kurtarma yöntemlerinden önce virüs çeşitlerine göz atacağız.
Dosya Virüsleri
Dosya virüsleri genellikle bir yazılım veya dosya açıldığında bilgisayarınızı ele geçiren virüs çeşitleridir. Bu virüsler bilgisayarınıza bulaştıktan sonra izniniz olmadan birçok işlemi gerçekleştirebilir. Örneğin dosyalarınızı kopyalayabilir ve çalabilir, diğer virüslerin bilgisayarınıza girebilmesi için bir arka kapı açabilir, bilgisayarınızı yavaşlatabilir ve hatta sistem BIOS dosyasını silerek sisteminizi tamamen çökertebilir. Bilgisayar virüsleri arasında en popüler virüslerden biridir.
Solucan Virüsü
Solucan virüsü, kendisini çoğaltabilen ve yayılan bir tür kötü amaçlı yazılımdır. Solucanlar, diğer virüslerden farklı olarak bir dosyaya veya programa entegre olmak yerine doğrudan ağlar üzerinden yayılır. Yani bilgisayarınıza bir solucan virüsü bulaştığında, herhangi bir dosyaya bağlanmadan, doğrudan sisteminizi hedef alabilir.
Solucan virüsleri otomatik yayılma özeliğine sahiptir. Yani internet bağlantısı veya yerel ağlar üzerinden kendini hızla çoğaltabilir ve diğer bilgisayarlara zarar vermek amacıyla yayılarak ağ trafiğini tıkayabilir. Solucanlar, kullanıcı etkileşimi olmadan otomatik olarak çoğaldığı için, virüsler genellikle kullanıcı fark etmeden yayılır.
Bir solucan virüsü bulaştığında, genellikle sistemi yavaşlatmaya başlar. Çalışan bir solucan, bilgisayarın işlemci gücünü ve ağ bant genişliğini tüketerek sistemin performansını düşürür. Bu, kullanıcının bilgisayarında ciddi yavaşlamalara veya kesintilere yol açabilir.
Ancak solucan virüsleri çoğunlukla kişisel bilgilerinizi çalmaz. Ancak ağlar üzerinden yayılarak sistem kaynaklarını israf ederler ve performans düşüklüğüne neden olabilirler. Çoğu zaman, yayılma hızları ve ağ trafiğini tıkama kapasiteleri, onları tehlikeli hale getirir.
Truva Atı
Truva Atı, bilgisayar güvenliği dünyasında oldukça tehlikeli ve yaygın bir kötü amaçlı yazılım türüdür. Adını, eski Yunan mitolojisindeki Truva savaşına dayandırır. Mitolojide, Yunanlılar, Truva kentine sızabilmek için dev bir tahta atı içine askerler gizlemişlerdir. Truva Atı yazılımı da benzer şekilde, görünüşte zararsız veya faydalı bir yazılım gibi davranarak kullanıcının güvenini kazanır ve ardından sisteme zarar vermek veya kötü amaçlar için kullanılır.
Truva Atı virüs nedir sorusuna gelince, Truva Atları genellikle bir virüs gibi davranan ama aslında daha karmaşık ve sinsi kötü amaçlı yazılımlardır. Virüsler, genellikle bir dosya veya programa entegre olarak çalışırken, Truva Atları kendilerini faydalı bir yazılım gibi gösterip, kullanıcıyı kandırarak sisteme sızar.
Truva Atı, genellikle kendisini meşru bir program veya dosya gibi gösterir. Örneğin, bir oyun ya da faydalı bir yazılım gibi görünerek kullanıcının dikkatini çekebilir. Ancak, içerisine gizlenmiş olan kötü amaçlı yazılım bir kez çalıştırıldığında, bilgisayarınıza zarar vermeye veya kişisel bilgilerinizi çalmaya başlar. Truva Atları, sistemde arka planda gizlice çalışarak, kullanıcının farkında olmadan zararlı işlemler gerçekleştirebilirler.
Truva Atları, genellikle korsan bir uygulama aracılığıyla yayılır. Kullanıcılar, şüpheli görünen ancak aslında zararlı yazılımları barındıran dosyaları indirip çalıştırdıklarında, bu yazılımlar bilgisayarlarına bulaşır. Çoğu zaman, Truva Atları, kullanıcıların güvenini kazanmak için popüler ve yaygın yazılımlar gibi taklit edilir. Bilgisayar virüsleri arasında oldukça popüler bir virüs türüdür.
Truva Atlarının en tehlikeli yanlarından biri, sistemdeki güvenlik açıklarını kullanarak diğer kötü amaçlı yazılımların (örneğin, virüsler, solucanlar veya fidye yazılımları) bilgisayarınıza girmesine zemin hazırlamalarıdır. Truva Atı, çoğu zaman bilgisayarın kontrolünü ele geçirebilir ve uzaktan denetim sağlamak için bir arka kapı bırakabilir. Bu, kötü amaçlı kişilerin bilgisayarınıza erişmesini kolaylaştırır ve şifrelerinizi çalmaktan, sistem dosyalarını bozarak veri kaybına yol açmaya kadar çeşitli zararlara neden olabilir.
Keylogger
Keylogger virüsü, kullanıcının tuşlama hareketlerini gizlice kaydeden bir tür kötü amaçlı yazılımdır. Bu yazılım, genellikle fark edilmeden bilgisayara yüklenir ve arka planda çalışarak, kullanıcının her tuşlama girişini izler. Keylogger’lar, klavye üzerindeki her harf, rakam ve hatta özel tuşlara basışları kaydederek, kullanıcıların yazdığı tüm bilgileri (şifreler, mesajlar, kredi kartı numaraları gibi hassas veriler) izler.
Bu virüsler, genellikle kullanıcının izni olmadan çalışmaya başlar ve çoğu zaman kullanıcı farkına varmadan kişisel bilgileri ele geçirir. Keylogger’lar, çoğunlukla kötü niyetli kişiler tarafından, bankacılık bilgileri veya hesap şifreleri gibi hassas verileri toplamak amacıyla kullanılır. Bu tür yazılımlar, genellikle bir e-posta eki ya da zararlı bir web sitesi aracılığıyla yayılır.
Keylogger virüsleri, sistemdeki çalışmaları kaydettikleri için çok tehlikeli olabilir. Kendi başlarına bilgisayar sistemine doğrudan zarar vermese de, topladıkları verilerle büyük güvenlik ihlallerine yol açabilirler. Kişisel bilgilerinizi ele geçiren bir keylogger, siber suçluların sizin adınıza dolandırıcılık yapmalarına olanak tanıyabilir. Ayrıca, kişisel yazışmalarınız, kimlik bilgileriniz ve finansal verileriniz siber suçluların eline geçebilir.
BIOS Virüsü
BIOS’a yüklenen virüsler, bilgisayar güvenliğinin en tehlikeli ve karmaşık tehditlerinden biridir. BIOS (Basic Input/Output System), bilgisayarın açılışında çalışan ve donanım ile işletim sistemi arasındaki iletişimi sağlayan temel bir yazılımdır. BIOS, bilgisayarın işletim sistemi başlamadan önce ilk çalışan yazılımdır ve donanım bileşenlerini başlatır. İşte bu yüzden, BIOS’a yerleşen bir virüs, işletim sisteminden bağımsız olarak çalışabilir ve çoğu güvenlik yazılımı tarafından tespit edilemezler.
BIOS virüsleri, bilgisayarın BIOS yazılımına sızarak bu temel sistem yazılımını kötü amaçlarla değiştiren veya etkileyen bir tür kötü amaçlı yazılımdır. Bu tür virüsler, donanım seviyesinde çalıştıkları için bilgisayarın işletim sistemi açılmadan önce aktif hale gelirler ve çoğu antivirüs programı tarafından tespit edilemezler. Bir BIOS virüsü, bilgisayar açılmadan önce sistemin temel işlevlerine müdahale edebilir ve tüm sistemi ele geçirebilir.
BIOS virüsleri genellikle donanım güncellemeleri veya güvenlik açıkları aracılığıyla bilgisayara sızar. Özellikle BIOS güncellemesi yaparken dikkatli olunmalıdır, çünkü yanlış bir dosya indirildiğinde veya güvenlik açıkları kullanıldığında virüsler BIOS’a bulaşabilir. Ayrıca, bazı BIOS virüsleri, sistemin başlatılmasından önce çalışan kötü amaçlı yazılımlar aracılığıyla da bulaşabilir. BIOS virüsleri, aynı zamanda USB sürücüler veya ağ bağlantıları gibi harici cihazlar üzerinden de bulaşabilir. Bir kullanıcı, virüs taşıyan bir USB bellek takarsa, BIOS’a bulaşan virüs yeniden aktif hale gelebilir.
BIOS virüslerinin en büyük tehlikesi, bilgisayarın tam kontrolünü ele geçirebilmeleridir. Virüs, her bilgisayar başlatıldığında aktif hale gelir ve genellikle bilgisayarın çalışmasını engelleyebilir veya sabote edebilir. Bu durumda, bilgisayar tekrar çalıştırılamaz hale gelebilir ve düzeltmek için yeni bir anakart gerekebilir. Ayrıca, BIOS virüsleri, cihazın donanımını kontrol edebilir ve bu da sistemin güvenliğini tehlikeye atar. Virüsler, bilgisayarın işleyişini değiştirebilir veya sistemdeki verilerin çalınmasına yol açabilir. BIOS virüsleri, kişisel bilgilerinizi çalmaya yönelik de kullanılabilir ve sistemde başka kötü amaçlı yazılımların çalışmasına zemin hazırlayabilir.
BIOS virüslerinden korunmak için, BIOS güncellemelerini yalnızca güvenilir kaynaklardan indirmeniz önemlidir. Güncellemeleri resmi üretici sitelerinden almak en güvenli yoldur. Ayrıca, güvenlik yazılımlarınızı güncel tutarak, donanım seviyesindeki saldırılara karşı koruma sağlamalısınız. Bununla birlikte, USB bellekler ve harici cihazlar gibi taşınabilir aygıtları kullanırken dikkatli olmalı, güvenilir olmayan cihazları bilgisayarınıza takmamalısınız. BIOS’a ek olarak şifre koruması kullanmak da, kötü niyetli kişilerin BIOS ayarlarını değiştirmelerini engelleyebilir. BIOS şifrelemesi, genellikle BIOS’un açılışında kullanıcıdan bir şifre girmesini ister ve böylece ekstra güvenlik sağlar.
BIOS virüsleri, bilgisayar güvenliği açısından son derece tehlikeli ve karmaşık tehditlerdir. Donanım seviyesinde çalıştıkları için fark edilmeden bilgisayara zarar verebilirler ve çoğu zaman geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilirler. Ancak, doğru güvenlik önlemleri ve dikkatli bir kullanım alışkanlığıyla BIOS virüslerinden korunmak mümkündür.
Bilgisayar Virüsleri Nasıl Temizlenir?
Bilgisayardan virüslerini temizlemek virüsün türüne göre değişiklik gösterebilir. Dosya virüsü, Solucan ve Truva Atı gibi yazılımsal virüslerde ve BIOS virüsü gibi donanımsal virüslerde pc virüs temizleme yöntemi farklıdır. Bu nedenle aşağıda iki virüs türü için de virüs temizleme yöntemini anlattık.
Yazılımsal Bilgisayar Virüsleri Nasıl Temizlenir?
Yazılımsal virüslerin temizlenmesi donanımsal virüslere göre çok daha kolaydır. Bu tür virüsleri temizlemek için ilk önce Kaspersky ya da Eset gibi bir antivirüs programını indirmeniz ve sisteminizi taramanız gerekmektedir. Ardından antivirüs programının bulduğu virüsleri temizle butonuna tıklayarak sisteminizden silmeniz gerekmektedir.
Donanımsal Bilgisayar Virüsleri Nasıl Temizlenir?
Donanımsal yani BIOS virüsü ya da bellek virüsü gibi sistem parçalarına sızan virüsleri temizlemek biraz daha çaba ister. Ancak doğru adımları uygulayarak bu virüsleri de temizlemeniz mümkündür.
BIOS virüsleri, bilgisayarın açılışında devreye giren kötü amaçlı yazılımlar olduğu için, genellikle işletim sistemi yüklenmeden önce çalışmaya başlarlar. Bu da onların çoğu antivirüs yazılımı tarafından tespit edilmesini zorlaştırır. BIOS virüslerinden kurtulmak için, bilgisayarın BIOS yazılımını sıfırlamak veya yeniden yüklemek gerekebilir. İşte BIOS virüsünü temizlemek için izleyebileceğiniz adımlar:
- BIOS Sıfırlama (Resetleme)
BIOS virüslerinden kurtulmanın ilk adımı, BIOS’u sıfırlamaktır. Bu işlem genellikle bilgisayarın anakartında bulunan bir CMOS bataryası ile yapılır. Bilgisayarınızı kapatın ve anakart üzerinde bulunan bataryayı çıkararak birkaç dakika bekleyin. Bu işlem BIOS’un fabrika ayarlarına dönmesini sağlar. Bu sayede BIOS’taki tüm kötü amaçlı yazılımlar silinir. Bataryayı tekrar yerine taktıktan sonra bilgisayarınızı açabilirsiniz. - BIOS Güncellemesi (Flash Etme)
BIOS’u sıfırlamak genellikle virüsü temizlemekte yeterli olmayabilir. Bu durumda, BIOS’u yeniden yüklemek (flash etmek) gerekebilir. BIOS güncellemesi yaparken, yalnızca bilgisayarın üreticisinin resmi web sitesinden indirdiğiniz güncelleme dosyasını kullanmalısınız. USB bellek aracılığıyla BIOS güncellemesi yaparak, virüsün bulaştığı yazılımı temizleyebilir ve yenisiyle değiştirebilirsiniz. BIOS güncellemesi sırasında dikkat etmeniz gereken en önemli şey, güncelleme dosyasının doğru ve güvenilir kaynaktan alındığından emin olmaktır. - Anakart Değiştirme
Eğer BIOS sıfırlama veya güncellemesi işe yaramazsa, virüs ciddi şekilde BIOS’a yerleşmiş olabilir. Bu durumda, anakartı değiştirmek bir seçenek olabilir. BIOS yazılımı doğrudan anakartta bulunduğundan, anakart değiştirildiğinde BIOS virüsünden tamamen kurtulmuş olursunuz. Ancak anakart değiştirme, genellikle son çare olarak başvurulacak bir yöntemdir ve genellikle daha pahalıdır.
Bellek virüsleri ise bilgisayarın RAM’ine veya diğer bellek bileşenlerine yerleşen kötü amaçlı yazılımlardır. Bu virüsler, bilgisayarın normal çalışma belleğini etkileyerek, donanım hatalarına veya verilerin kaybolmasına neden olabilir. Bellek virüslerini temizlemek için şu adımları izleyebilirsiniz:
- Bellek Taraması Yapma
Bellek virüslerini tespit etmenin ilk adımı, bilgisayarınızı güvenilir bir antivirüs yazılımı ile taramaktır. Çoğu antivirüs yazılımı, bellek üzerinde tarama yapabilen araçlara sahiptir. Bilgisayarınızı güvenli modda başlatarak, antivirüs programınızla bellek taraması yapabilirsiniz. Bu işlem, bilgisayarın geçici belleğini ve RAM’ini kontrol eder ve virüs varsa tespit edilmesini sağlar. - RAM’i Temizleme
Bellek virüslerinden kurtulmanın bir diğer yolu, RAM’i sıfırlamaktır. Bilgisayarınızı kapatıp yeniden başlatmanız, RAM’in temizlenmesine yardımcı olabilir. Bu, virüslerin etkisini geçici olarak ortadan kaldırabilir. Ancak bu yöntem kalıcı bir çözüm sağlamaz. Bellek virüslerini tamamen temizlemek için güvenilir bir antivirüs yazılımıyla tarama yapmanız gerekecektir. - Bellek Modüllerini Kontrol Etme
Eğer virüs hala devam ediyorsa, bilgisayarınızın RAM modüllerini fiziksel olarak kontrol etmeniz gerekebilir. RAM modüllerinin yerini değiştirerek veya temizleyerek, potansiyel bir sorun giderilebilir. Eğer RAM modüllerinin bozulduğuna inanıyorsanız, yenileriyle değiştirmeniz gerekebilir. - Sistemi Yeniden Kurma
Eğer bellek virüsünü temizlemek için yukarıdaki adımlar işe yaramıyorsa, en son çözüm olarak işletim sistemini tamamen yeniden kurmak gerekebilir. Bellek virüsleri, genellikle sistemin bellek alanlarına sızarak veri kaybına yol açabilir. Yeni bir kurulum yaparak, tüm kötü amaçlı yazılımlar ve sistem hatalarını ortadan kaldırabilirsiniz.
